W przypadku międzynarodowych sporów dotyczących naruszenia praw autorskich kluczowe jest ustalenie prawa państwa, które będzie miało zastosowanie. To prawo właściwe określa nam żądania jakie przysługują nam wobec naruszyciela praw autorskich. Co istotne, prawa różnych państw przewidują różne żądania, np. w zakresie przeprosin, których może żądań uprawniony z praw autorskich.
Ochrona praw autorskich w innych państwach
Na początku warto odpowiedzieć na pytanie, czy utwory stworzone w Polsce i chronione przez polskie prawo autorskie są również chronione poza Polską? Dzięki konwencji berneńskiej możemy odpowiedzieć na to pytanie twierdząco. Innymi słowy – jeżeli efekt pracy jest chroniony prawem autorskim w Polsce, to ten efekt pracy podlega również ochronie w innym państwie, które jest stroną konwencji . Stronami konwencji berneńskiej jest zdecydowana większość państw świata.
Naruszenie praw autorskich – prawo właściwe
W przypadku naruszeń praw autorskich, gdy naruszyciel i twórca nie byli związani umową (np. licencyjną), prawo, które ma zastosowanie do sprawy, określa rozporządzenie unijne Rzym II. Zgodnie z tą regulacją, właściwe jest prawo „na podstawie którego dochodzi się ochrony”. Ten zwrot w praktyce wywoływał sporo niejednoznaczności, także w angielskiej wersji językowej. Czy w przepisie chodziło o prawo państwa, które daje nam prawo do kierowania żądań wobec naruszyciela? Czy też o prawo państwa, które przyznaje nam jako twórcom ochronę prawnoautorską? Ostatnia z wymienionych opcji jest prawidłowa. To oznacza, że jeżeli naruszenie „polskich” praw autorskich nastąpiło w Niemczech, to zasadniczo prawem właściwym w takim przypadku będzie prawo niemieckie.
Sprawa komplikuje się, gdy zaczynamy rozważać konkretne przypadki. Rzeczywistość jest bowiem najczęściej bardziej skomplikowana. Przykładowo, niemiecka spółka GmbH może udostępniać cudze oprogramowanie przez zasoby (infrastrukturę) we Francji. Spółka reklamuje się jednocześnie w języku angielskim i kieruje swoją ofertę na rynek brytyjski. Jak w takim przypadku ocenić, które prawo będzie miało zastosowanie? Na podstawie którego prawa którego z państw powinniśmy w takim przypadku żądań ochrony prawnoautorskiej?
Wytyczne Kyoto
W powyższym przypadku istotne jest rozstrzygnięcie, prawo którego z państw ma najbliższy związek ze sprawą. W tym zakresie pomocne mogą być wytyczne Kyoto przyjęte w 2020 r. przez International Law Association (https://www.law.kyushu-u.ac.jp/programsinenglish/kyoto-guidelines/). Wytyczne pomagają w wyznaczeniu prawa właściwego przez określenie prawa możliwie najbliżej związanego ze sprawą. Taki najbliższy związek można stwierdzić w przypadku, gdy w jednym z państw głównie nastąpiło naruszenie praw autorskich w porównaniu z „natężeniem” tych naruszeń w innych państwach.
Podsumowanie
W przypadku naruszenia praw autorskich z aspektami międzynarodowymi określenie prawa właściwego jest kluczowe. W pierwszej kolejności ma to znaczenie dla ustalenia czy, jeżeli sprawa trafi do sądu, rozpatrujący tę sprawę sąd zastosuje to prawo oraz jakie to spowoduje koszty procesu. Prawo danego państwa określa również czego może żądać twórca od naruszyciela praw autorskich.
W przypadku pytań lub wątpliwości – zachęcam do kontaktu: piotr.mijal@prawo-it.pl
