Coraz więcej osób fizycznych zmienia kraj pobytu w trakcie roku kalendarzowego. Powstaje wtedy pytanie, jak ująć tę zmianę w zeznaniu rocznym. Choć ustawa o PIT nie używa pojęcia “dzielona rezydencja”, to z oficjalnych wyjaśnień Ministerstwa Finansów oraz interpretacji KIS wynika, że zmiana miejsca zamieszkania dla celów podatkowych w trakcie roku jest możliwa i ma wpływ na zakres rozliczeń.
Przesłanki do ustalenia rezydencji
Zgodnie z przepisami, osobę uznaje się za polskiego rezydenta, jeśli przebywa w Polsce dłużej niż 183 dni w roku lub ma tu centrum spraw osobistych lub gospodarczych. Wystarczy spełnienie jednej z tych dwóch przesłanek. Jeśli w ciągu roku te warunki przestają być spełnione, status rezydenta w Polsce może ulec zmianie.
Co się zmienia po przeprowadzce?
Osoba, która w połowie roku przenosi się na stałe za granicę, przestaje być objęta pełnym obowiązkiem podatkowym w Polsce. Przykładowo, jeśli do maja mieszkała i pracowała w kraju, a od czerwca prowadzi działalność w innym państwie, to tylko dochody uzyskane do momentu wyjazdu będą podlegać krajowemu opodatkowaniu w pełnym zakresie. Po wyjeździe opodatkowane są jedynie te przychody, które mają związek z Polską.
Co potwierdzają interpretacje?
Interpretacja indywidualna 0115-KDIT2.4011.625.2021.1.ENB potwierdza, że możliwa jest zmiana statusu podatnika w trakcie roku — i ma to realne skutki dla rozliczeń. W innym stanowisku organu (0114-KDIP3-2.4011.589.2024.1.JM) podkreślono, że miejsce zamieszkania może się zmienić w dowolnym momencie roku, o ile przemawiają za tym fakty, a nie tylko deklaracje.
Jakie znaczenie mają umowy między państwami?
Polska podpisała szereg umów bilateralnych z innymi krajami, które chronią przed podwójnym opodatkowaniem. Jeśli podatnik po wyjeździe uzyskuje dochody w kraju nowej rezydencji, zastosowanie znajdą przepisy odpowiedniej konwencji. Zwykle zawierają one reguły rozstrzygania sporów co do rezydencji oraz metody pozwalające uniknąć podwójnego rozliczenia tego samego dochodu.
Jak to wygląda w praktyce?
Załóżmy, że pani Anna do końca czerwca mieszkała i pracowała w Polsce, a od lipca rozpoczęła zatrudnienie we Francji. Jeśli jej życie prywatne i finansowe od tego momentu toczy się poza Polską, w zeznaniu PIT-36 powinna wykazać tylko przychody krajowe z pierwszej połowy roku – bazując na przedstawionych interpretacjach. Reszta roku nie będzie już objęta polskim opodatkowaniem, o ile francuskie przepisy i umowa między państwami to potwierdzą.
Podsumowanie
Zmiana rezydencji podatkowej w trakcie roku to złożona kwestia, która wymaga rzetelnej analizy faktów: miejsca pobytu, centrum życiowego i źródeł dochodów. Choć polskie przepisy nie wskazują wprost terminu “dzielona rezydencja”, to zarówno objaśnienia resortu finansów, jak i liczne interpretacje podatkowe jasno dopuszczają możliwość zmiany rezydencji w ciągu jednego roku kalendarzowego.
Warto pamiętać, że każda sytuacja jest indywidualna. Dlatego rekomendujemy kontakt z ekspertem — doradcą podatkowym — który pomoże właściwie ocenić obowiązki i przygotować bezpieczne rozliczenie PIT.
